Renda Köşkü'nde devlet sırrı olacak ne yapılıyor?

Mimarlar Odası Ankara Şubesi’nin, Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’ne tescilli kültür varlığı Renda Köşkü’nde cephe sıvası sökülme işlemi ve binadaki inşai çalışmalarla ilgili başvurusuna ‘devlet sırrı’ diyerek cevap verilmedi. Mimarlar Odası Ankara Şubesi, yetkililere “Siz korunması gereken tescilli kültür varlığı Renda Köşkü’nde devlet sırrı olacak ne yapıyorsunuz?” sorusunu yöneltti.

Mimarlar Odası Ankara Şubesi, yerinde yapılan tespitlerle birlikte  Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’ne korunması gereken tescilli kültür varlığı Renda Köşkü’nde cephe sıvasını sökülme işlemi ve binadaki inşai çalışmalarla bilgi edinme kanunu çerçevesinde başvuru yapmış ve bina ile ilgili bir proje ya da kullanım değişikliğinin olup olmadığı hakkında da  bilgi verilmesini istemişti. 

Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Ankara 1 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü’nden konuya ilişkin gelen cevap yazısında “Bilgi edinme hakkı kanunun 10. Maddesinde bilgi veya belgenin niteliği gereği kopyasının verilmesinin mümkün olmadığı veya kopya çıkarılmasının aslına zarar vereceği hallerde kurum ve kuruluşlar ilginin yazılı veya basılı belgeler için söz konusu belgenin aslını incelemesine ve not alabilmesine olanak sağlar 16. Maddesine ‘açıklanması halinde devletin emniyetine, dış ilişkilerine, milli savunmasına ve milli güvenliğine açıkça zarar verecek ve niteliği itibariyle devlet sırrı olan gizlilik dereceli bilgi veya belgeler, bilgi edinme hakkı kanunu kapsamı dışındadır.’ ifadelerine yer verilerek bilgi verilmemesi tepki çekti.

Renda Köşkü’nün ne olarak kullanılacağı muammalı

Mimarlar Odası Ankara Şube Başkanı Tezcan Karakuş Candan, “4982 Sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu çerçevesindeki başvurumuza ‘devlet sırrı’ diyerek yanıt verilmemesi ile  ilk defa karşımıza çıkıyor.  Daha önce ticari sır dediler, kaçak saray maliyeti için açıklarsak ekonomik kriz olur dediler, hatta AOÇ’ye yapılan ABD büyükelçiliği için bile  ticari sır dediler bilgi vermediler ve yargı yoluyla bütün belgeleri elde ettik. Şimdi bir de ‘devlet sırrı’ çıktı karşımıza. Siz korunması gereken tescilli kültür varlığı Renda Köşkü’nde devlet sırrı olacak ne yapıyorsunuz ? Altı üstü ne yaptığınızı ve bir proje kapsamında yapıp yapmadığınızı, varsa onaylı projelerini istedik. Şimdi binanın ne olarak kullanılacağı da muammalı duruma geldi ?” dedi.

Bilgi vermedikleri için AİHM’de savunma verecekler ama hala devam ediyorlar

“Bilgi edinme kanunu ile toplumun bilme hakkının sağlanması AB kararları çerçevesinde güvence altına alınmıştır. Ancak hükümet çok uzun süredir, bilgi vermek de istemiyor, her şeyi ben bileyim size gerek yok diyor. Bu yüzden, kaçak saray maliyetlerine ilişkin yazımıza bilgi vermedikleri için AİHM 31 Ocak’a kadar devletten savunma istiyor. Ancak hala bilgi vermemekte ısrar ediyorlar” diyen Candan  sözlerine şöyle devam etti:

“Daha önce de Renda Köşkü’nü  etrafı panolarla kapatmışlardı sorgulamamız üzerine panoları kaldırdılar. Cumhuriyet dönemi modern mimari yapıları topluma mal olmuş eserlerdir. Kamuoyuna bilgi vermeden yapamazsınız. Çünkü bu konuda sabıkalısınız. Herkesin gözü önünde İller Bankası Binasını, Marmara Köşkü’nü, Baraj Gazinosunu, Su Süzgeci Binasını yıktınız. Onlar  bu ülkeyi yönetenleri ait değil. Onlar aynı zamanda dünyaya ait. Şimdi benzer bir sürecin  Renda KAöşkü’nün başına gelmesine sessiz kalamayız, görmemezlik edemeyiz. 1920’li yıllarda Sait Bektimür tarafından yaptırılan Renda Köşkünde  gizli kapaklı işlemler yapılması, devlet sırrı diye diyerek bilgi verilmemesinden kaygı duyuyoruz. Cumhuriyetin temsil aksı üzerinde bulunan Atatürk Bulvarı’nda, ABD ile Alman Büyükelçiliği arasında bulunan Renda Köşkü’nün müze yapılıp halka açılması gerekirken  devlet sırrı olacak ne yapıyorlar anlam veremiyoruz.”

Ne saklıyorsunuz?

Candan gelen cevap yazısında ‘Söz konusu sıva sökümünün bahse konu proje doğrultusunda yapılabileceği ve tescilli yapının kullanımına ilişkin restorasyonundan sonra yapının Kızılay Genel Merkezine hizmet etmesinin amaçlandığı onaylı restorasyon projesinden ve açıklama raporundan anlaşılmaktadır. Restorasyona ilişkin uygulamaların kurul kararı doğrultusunda tamamlanmasına ilişkin sürecin Koruma Uygulama Denetim Bürosu uzmanlarınca denetleneceğinden uygulamalara ilişkin detaylı bilgi ilgili idareden alınabilecektir. Söz konusu projeler Ankara Valiliği Yatırım İzleme Komisyonunca hazırlattırılmıştır. Bu nedenle Bilgi Edinme Hakkı Kanunun 16. Maddesinde bahsi geçen restorasyon projelerinin gizlilik derecesi içerip içermediği konusu göz önüne ele alındığında söz konusu projelerde inceleme yapılmasına ilişkin öncelikle kurumdan izin alınması gerektiği izin alınması halinde kanunu 10 maddesi gereği başvuru sahibinin müdürlüğümüzde bizzat bulunarak projelerin aslını inceleyip gerekli notları alabileceği veya kanunun 7. Maddesi gereği bir örneği de valiliğin ilgili birimlerinden bulunan projelerin ilgili kurumdan temin edileceğine’ dair ifadelere yer verilmesi de dikkat çekicidir’ diye konuştu.

TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi Basın Birimi