Sobe Gazetesi 2024 - Bakımsız ve kimsesiz kalan Hasanoğlan Köy Enstitüsü korunmalıdır

Bakımsız ve kimsesiz kalan Hasanoğlan Köy Enstitüsü korunmalıdır

Hasanoğlan Eğitim ve Üretim Üniversitesi yaşama geçirilsin

Mimarlar Odası Ankara Şubesi’nin de içinde yer aldığı Hasanoğlan Çalışma Grubu, Cumhuriyet mirası Hasanoğlan Köy Enstitüsü’nün yerleşkesinin korunması için mücadele ediyor. Hasanoğlan Köy Enstitüsü’nün yapılarının ve tarihi kalıntılarının korunması için birçok çalışma yürüten Hasanoğlan Çalışma Grubu, tarihi yapıların olduğu yerleşkenin kimsesizlik ve bakımsızlık içinde olduğunu belirterek yerleşkenin korunması için yetkilileri göreve davet etti.

Hasanoğlan Çalışma Grubu, “Hasanoğlan Eğitim ve üretim Üniversitesi” yaşama geçirilsin önerisinde bulundu.

Ankara’daki tüm demokratik kurum ve kuruluşları, ülkemizdeki özgürlük ve demokrasiden yana tüm güçleri yürüttükleri çalışmaları desteklemeye de davet eden çalışma grubu, 2009-2010 yıllarındaki çalışmalar ile Hasanoğlan’daki Sinema Salonu ve Müzik İşliği için Kültür Bakanlığı olanakları ile restorasyon çalışması başlatıldığı ve iki yapının yıkılmaktan kurtarıldığı da hatırlattı.

Hasanoğlan Çalışma Grubu kamuoyuna yaptığı açıklamada şu ifadelere yer verildi:

“Cumhuriyet’in yüz akı olmuş Hasanoğlan Köy Enstitüsü Hasanoğlan, Ankara’nın 32 km. doğusunda, yaklaşık seksen yıl önce kavruk köylü çocuklarının kendi elleriyle kurdukları, Cumhuriyet’in yüzakı olmuş Hasanoğlan Köy Enstitüsü ve Yüksek Köy Enstitüsü yapılarının ve tarihi kalıtlarının yer aldığı bir beldemizdir. Ankara’daki demokratik kitle örgütleri, meslek odaları, sanatçı dernekleri, öğretmen sendikaları, yerel yönetimlerin destek sözleriyle yeniden araya geldiler. Hasanoğlan’da 1941 yılının 10 Temmuz günü, Bulgaristan’ı işgal edip sınırlarımıza yaklaşan Alman faşizmi orduları nedeniyle Trakya Kepirtepe’deki Köy Enstitüsü aday öğrencilerinin ilk temelini attığı, sonraki yıllarda 14 ayrı Köy Enstitüsü’nden gelen yapı ekiplerinin imecesiyle yükselmiş, 500 dönümlük bir alana yayılmış anıtsal bir alan ve birçok yapı bulunmaktadır. Henüz bir istasyonun olmadığı kırklı yıllar başında Köy Enstitülü öğrenciler Lalahan İstasyonu’ndan Hasanoğlan’a kadar 6 km rampa boyunca rayların üstünde kol gücüyle kalas çekmiş, sırtlarıyla taş taşımış, kendi elleriyle yapılar, amfi tiyatrolar, sinema salonları, müzik işlikleri kurmuş, İdris Dağı’ndan, Hasan Deresi’nden Dağı’ndan Hasanoğlan’a kadar kilometrelerce kanal kazarak, dağı taşı yararak su getirmişlerdi. Yaklaşık 500 dönümlük bu arazide uzun yıllar tarla ve bağ bahçe tarımı, hayvancılık gibi iş alanlarıyla Anadolu halk kültürüyle evrensel bilgi ve estetiğin bir araya geldiği bir üretim seferberliği, özgürleşme eylemi başlatılmış, 1946 yılında verilen ‘Batı’yla Bütünleşme’ ve ‘Çok Partili Demokrasi’ye geçme kararından sonra Köy Enstitüleri ve Hasanoğlan gözden çıkarılmış, 1947 yılında Yüksek Köy Enstitüsü, 1954 yılında da Köy Enstitüsü, İlköğretmen Okulu’na dönüştürülerek kapatılmıştı. Sonraki yıllarda da Hasanoğlan öğretmen okulu ve arkasından öğretmen lisesi olarak ülke aydınlanmasında çok önemli görevler üstlenmeyi sürdürdü.12 Eylül 1980 darbesi sonrası ülkede egemen olan emperyal politikalar ile Hasanoğlan’da ağır bir ihmal ve yıkıma sahne oldu. Yerleşkeye farklı amaçlı birçok yapı kuruldu. Yeni Kuşak Köy Enstitülüler Derneği Ankara Şubesi, TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi, YAPIDER (Yapı Sanat Okulları Mezunları Derneği), Hasanoğlan Atatürk Öğretmen Okulu Mezunları Derneği, AFSAD gibi kurum ve kuruluşların 2009, 2010 yıllarında yaptıkları çalışmalar ve kamuoyu baskısı ile yıkılmakta olan Sinema Salonu ve Müzik İşliği için Kültür Bakanlığı olanaklarıyla bir restorasyon çalışması başlatılmıştı. Söz konusu iki yapı yıkılmaktan kurtarılmış olmakla birlikte restorasyon yapıların kendi ruhuna uygun olmayan bir anlayışla gerçekleştirilmiş ve henüz kabulü sağlanıp işlerlik kazanamamıştır.”

Hasanoğlan kimsesizlik ve bakımsızlık içindedir

“Yerleşke üzerinde sonradan Polis Akademisi, Milli Eğitim Akademisi, İmam Hatip Lisesi gibi okul ve yapılar kurulmuş, bölgenin tarihi ruhuna saygı gösterilmemiştir. Köy Enstitüsü döneminden kalan yapılar bugün de kimsesizlik ve bakımsızlık içindedir. Sembolik olarak bir müze gibi görülen ve kapısı çoğunlukla kapalı, görevlisi bulunmayan Yüksek Köy Enstitüsü yapısındaki birçok sanat eseri ve tarihi anıtsal eşya birer ikişer kaybolmaktadır. 15.000’I 1950 öncesi baskılı 25.000 kitap toz toprak içinde sahipsiz kalmıştır” denilen açıklamada, yapılan çalışmalar şöyle sıralandı:

“Yerleşkede bulunan Hasanoğlan Anadolu Fen Lisesi kadro ve olanakları böyle bir yerleşkenin korunması için yeterli olmamaktadır. Yeni Kuşak Köy Enstitülüler Derneği Ankara Şubesi ve İsmail Hakkı Tonguç Belgeliği Vakfı’nın çağrısı ile bir araya gelen birçok demokratik kitle örgütü ve meslek odası, Hasanoğlan onurumuzdur parolası ile yeni bir çalışma başlattı. Köy Enstitüleri’nin 80 kuruluş yıldönümü için bir dizi etkinlik yapılması planlanıyor ve Hasanoğlan’ın sahibi olduklarını duyuruyorlar.

Yeni Kuşak Köy Enstitülüler Derneği Ankara Şubesi, İsmail Hakkı Tonguç Belgeliği Vakfı Hasanoğlan Atatürk Öğretmen Okulu Mezunları Derneği, YAPIDER (Yapı Sanat Okulları Mezunları Derneği), Köy Enstitüleri ve Çağdaş Eğitim Vakfı, TMMOB Ankara İl Koordinasyon Kurulu, Mimarlar Odası, Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası, Ziraat Mühendisleri Odası, Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği, öğretmen sendikaları, sanatçı dernekleri, AFSAD (Ankara Fotoğraf Sanatçıları Derneği), ODTÜ Mezunları Derneği, ODTÜ THBT’nin katıldığı çalışmalara Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı, Yenimahalle Belediye Başkanlığı, Çankaya Belediye Başkanlığı, Elmadağ Belediye Başkanlığı da destek sözü vermişlerdir. Hasanoğlan Çalışma Grubu, kendi katılımcı, dayanışmacı ilkeleri doğrultusunda stratejik ve taktik amaçlarını kendisi belirleyecektir. TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası tarafından dron uçuşu ile bölge haritası, yapıların mevcut durumu görüntülenmiş, 1/1000’lik bir vaziyet planı çıkarılmıştır. AFSAD üyesi fotoğrafçılar Yenimahalle Derneği desteğiyle bir süredir yörede fotoğraflama çalışması yapmaktadırlar.”

Hasanoğlan onurumuzdur, anıt yapılar korunmalıdır

Açıklamada izlenecek yol haritasına ilişkin ise şu bilgiler verildi:

“UNESCO tarafından tüm dünyaya örnek eğitim modeli olarak önerilmiş Köy Enstitüsü eğitim ruhunun, özgürleşme ve üretim sürecinin, yeniden yörede ve ulusal boyutta canlandırılması için çaba gösterilmeli, bu kaynaktan geleceğimiz için yararlanmanın yolları aranmalıdır. Yapılacak çalışmalarda Elmadağ Belediyesi’nin de katkısıyla, yöre halkının ve üretici köylünün de toplantılara katılması, konuya ilişkin sorunların dinlenerek çözüm yolları aranması uygun olacaktır… Başka bir deyişle, yöre halkı, tarım ve hayvancılığın yeniden canlandırılmasını, özgür ve iş içinde, yaparak ve yaşayarak öğrenmenin yöntemlerini araştıracak, davranış adımlarını gerçekleştirecek bu eğitim ve üretim sürecinin bir parçası olmalıdır.

Yerleşke ve üzerinde bulunan anıt yapılar korunmalı, bakıma muhtaç yapılar için restorasyon çalışması başlatılmalıdır. TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi bu doğrultudaki ortak çabamızla teknik bir ekip oluşturmuş ve ilk incelemelerini tamamlamış bulunmaktadır. TMMOB Ankara İl Koordinasyon’u da etkin bir biçimde çalışmalara katılma kararı almıştır.

Köy Enstileri’nin kuruluşunun 80 yıldönümü olan 17 Nisan 2020tarihinde bir dizi etkinliği birlikte gerçekleştirmek amacındayız. Aramıza katılacak tüm kurum ve kuruluşlar yanında Hasanoğlan, Elmadağ ve Ankara halkının yapılan toplantılara ve kutlama törenlerine Köy Enstitüsü hafta sonu şenliklerinde olduğu gibi etkin bir biçimde katılımını sağlamayı düşünmekteyiz.

17 Nisan Cuma günü Ankara’da akademik alanda Köy Enstitüleri’nin günümüzdeki uygulanabilirliği üzerine bir tartışma ortamının yaratılacağı, üniversite kadrolarına ve öğrencilerine yönelik bir etkinlik için gereken başvuru yapılmış, hazırlıklar belli bir aşamaya gelmiştir. ATAUM Salonu’nun toplantıya ev sahibi yapması konusunda sözlü onay alınmıştır.

18 Nisan 2020 Cumartesi günü Çankaya Belediyesi Yılmaz Güney Sahnesi’nde katılımcı tüm kurum ve kuruluş temsilcilerinin bir araya geleceği, Köy Enstitüsü düşüncesinin günümüze taşınması yol ve yöntemlerinin tartışılacağı bir salon toplantısı gerçekleştirilecektir.

19 Nisan Pazar günü Hasanoğlan Atatürk Öğretmen Okulu Mezunları Derneği’nin bugüne kadar öncüsü olduğu Hasanoğlan onurumuzdur etkinliğinin aynı derneğin çabası ve diğer kurum ve kuruluşların, Hasanoğlan, Elmadağ ve Ankara halkının da katılımıyla daha coşkulu bir biçimde kutlanması sağlanacaktır. Hasanoğlan Eğitim ve Üretim Üniversitesi ” yörenin kurtuluş ve geleceğe dönük gelişimi için bugünden itibaren savunulacak somut bir öneri olarak yaşama geçirilmeye çalışılacaktır. Ankara’daki tüm demokratik kurum ve kuruluşları, ülkemizdeki özgürlük ve demokrasiden yana tüm güçleri çabamızı desteklemeye çağırıyoruz. Hasanoğlan’ın sahipleriyiz biz… Hasanoğlan onurumuzdur.”

Toplam Görüntülenme : 44043